Trądzik to jedna z najczęstszych dolegliwości skórnych, na które cierpi większość nastolatków. Jednak ta uciążliwa przypadłość nie dotyczy wyłącznie młodych osób – coraz więcej dorosłych, szczególnie kobiet po 25. roku życia, zmaga się z trądzikiem hormonalnym. Choć jego objawy mogą przypominać te, które występują w okresie dojrzewania, to przyczyny i sposób leczenia tej odmiany trądziku są zupełnie inne. Aby skutecznie poradzić sobie z trądzikiem hormonalnym, konieczne jest dogłębne zrozumienie jego podłoża oraz zastosowanie kompleksowego podejścia pielęgnacyjno-terapeutycznego. W tym artykule zagłębimy się w tajniki trądziku hormonalnego – jego etiologię, objawy, metody leczenia oraz wskazówki dotyczące właściwej pielęgnacji cery.
Czym jest trądzik hormonalny?
Trądzik hormonalny, określany również mianem trądziku dorosłych, to postać trądziku pospolitego, która wiąże się z zaburzeniami funkcjonowania układu hormonalnego. W przeciwieństwie do trądziku typowego dla okresu dojrzewania, który spowodowany jest gwałtownymi zmianami hormonalnymi, trądzik hormonalny u dorosłych ma podłoże w długotrwałych dysfunkcjach wewnątrzwydzielniczych.
Przyczyny trądziku hormonalnego
Istotną rolę w rozwoju trądziku hormonalnego odgrywają androgeny – męskie hormony płciowe, takie jak testosteron. Nadmiar tych hormonów stymuluje pracę gruczołów łojowych, co prowadzi do nadmiernej produkcji sebum. Dodatkowo androgeny wpływają na nieprawidłowe rogowacenie naskórka, zatykając ujścia mieszków włosowych. W efekcie dochodzi do powstawania zaskórników, grudek i krost.
Oprócz androgenów, za wystąpienie trądziku hormonalnego odpowiadają również zaburzenia w gospodarce estrogenowej. Zarówno wzrost, jak i spadek stężenia estrogenów, takich jak estradiol, mogą przyczyniać się do powstawania zmian trądzikowych. Ponadto ważną funkcję odgrywają również inne hormony, m.in. progesteron, kortyzol czy hormony tarczycy. Trądzik hormonalny często towarzyszy różnym schorzeniom endokrynologicznym, m.in. chorobie Hashimoto, niedoczynności tarczycy, cukrzycy, insulinooporności czy zespołowi policystycznych jajników (PCOS). Dodatkowo, na rozwój trądziku hormonalnego wpływają również czynniki takie jak stres, obniżenie nastroju i depresja.
Objawy trądziku hormonalnego
Objawy trądziku hormonalnego różnią się w zależności od tego, który układ hormonalny jest zaburzony. W przypadku nadmiaru androgenów zmiany skórne pojawiają się głównie na twarzy, w tzw. „strefie U” – na brodzie, żuchwie i dolnej części policzków. U mężczyzn mogą one występować również na szyi, karku oraz górnej części pleców.
Typowe objawy trądziku hormonalnego obejmują:
- duże, bolesne grudki i cysty podskórne,
- zaskórniki, często o dużych rozmiarach,
- guzki,
- nasilony łojotok, prowadzący do świecenia i lepkości skóry,
- blizny po wyleczonych zmianach skórnych.
Gdy za trądzik odpowiedzialne są zaburzenia w gospodarce estrogenowej, zmiany pojawiają się najczęściej na czole, nosie, brodzie i policzkach. Mogą one mieć postać bolesnych, zaczerwienionych krostek i grudek.
Diagnoza i badania hormonalne
Ważnym krokiem w leczeniu trądziku hormonalnego jest właściwa diagnoza. Lekarz dermatolog, a niekiedy także endokrynolog, zleca pacjentowi odpowiednie badania laboratoryjne w celu określenia poziomu kluczowych hormonów. Badania hormonalne obejmują m.in. oznaczenie:
- testosteronu całkowitego i wolnego,
- dehydroepiandrosteronu (DHEA),
- hormonów tarczycy (TSH, T4, T3),
- prolaktyny,
- hormonów gonadotropowych (LH, FSH),
- insuliny.
U kobiet istotny jest również moment przeprowadzenia badań w odniesieniu do cyklu menstruacyjnego, aby uzyskać wiarygodne wyniki. Analiza wyników badań pozwala lekarzowi na ustalenie, który układ hormonalny jest zaburzony i jaki jest jego wpływ na powstawanie zmian trądzikowych. Umożliwia to wdrożenie odpowiedniej terapii dostosowanej do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Leczenie trądziku hormonalnego
Terapia trądziku hormonalnego jest kompleksowa i wymaga współpracy dermatologa z endokrynologiem. Leczenie obejmuje zazwyczaj zastosowanie leków doustnych oraz preparatów miejscowych.
Leki doustne
Wśród leków doustnych stosowanych w terapii trądziku hormonalnego wyróżniamy:
- leki antyandrogenowe – blokują działanie androgenów, np. tabletki antykoncepcyjne,
- antybiotyki – hamują namnażanie bakterii, np. erytromycyna, tetracyklina, klindamycyna,
- retinoidy – normalizują proces rogowacenia, np. izotretynoina.
Dobór odpowiednich leków zależy od indywidualnej oceny stanu skóry i profilu hormonalnego pacjenta.
Preparaty miejscowe
Równie istotną rolę w leczeniu trądziku hormonalnego odgrywają preparaty stosowane miejscowo na skórę. Należą do nich:
- kosmetyki z kwasami złuszczającymi – glikolowym, migdałowym, mlekowym, salicylowym,
- retinoidy – retinol, retinal,
- niacynamid,
- ceramidy,
- pantenol,
- glinki oczyszczające – biała, zielona.
Odpowiednio dobrane kosmetyki pozwalają na skuteczne oczyszczanie skóry, regulację wydzielania sebum oraz zmniejszenie stanów zapalnych.
Pielęgnacja skóry przy trądziku hormonalnym
Prawidłowa pielęgnacja jest obowiązkowym elementem terapii trądziku hormonalnego. Konieczne jest zastosowanie delikatnych, niedrażniących produktów, które nie będą nadmiernie wysuszać skóry.
Oczyszczanie
Do mycia twarzy wskazane są łagodne żele oczyszczające, pozbawione drobinek złuszczających. Następnie należy zastosować tonik, który przywróci skórze odpowiednie pH.
Nawilżanie i odżywianie
W codziennej pielęgnacji ważne jest stosowanie kremów nawilżających, zawierających składniki takie jak:
- ceramidy – wzmacniają barierę lipidową skóry,
- niacynamid – redukuje zaczerwienienia i reguluje wydzielanie sebum,
- pantenol – łagodzi podrażnienia,
- kwasy omega-3 – zmniejszają stan zapalny.
Ochrona przeciwsłoneczna
Podczas kuracji przeciwtrądzikowej niezbędne jest stosowanie kosmetyków z wysokim filtrem SPF. Zapobiega to powstawaniu przebarwień w miejscach zmian skórnych.
Dieta i suplementacja
Stan skóry ściśle wiąże się z ogólnym stanem zdrowia organizmu. Dlatego w terapii trądziku hormonalnego ważne jest holistyczne podejście, łączące właściwą pielęgnację z odpowiednią dietą i suplementacją.
Dieta na trądzik hormonalny
Korzystna dla cery jest dieta o niskim indeksie glikemicznym, ograniczająca spożycie cukrów prostych. Należy unikać słodkich przekąsek, białego pieczywa, makaronu oraz słodzonych napojów. Ograniczeniu powinny także ulec produkty mleczne i tłuste mięsa, które mogą nasilać stan zapalny.
Suplementacja
Wsparcie leczenia trądziku hormonalnego można uzyskać poprzez suplementację składnikami odżywczymi o działaniu przeciwzapalnym i oczyszczającym, takimi jak:
- kwasy omega-3,
- antyoksydanty (witaminy A, C, E),
- probiotyki i prebiotyki,
- minerały (selen, cynk, siarka, chrom, krzem, wapń).
Dodatkowo pomocne mogą okazać się zioła o działaniu antyoksydacyjnym, takie jak zielona herbata, szałwia, mniszek lekarski, skrzyp polny, pokrzywa czy fiołek trójbarwny.
Szczegółowe informacje na temat trądziku hormonalnego dostępne tutaj: https://www.ducray.com/pl-pl/tradzik/przyczyny-tradziku/tradzik-hormonalny
Trądzik hormonalny u kobiet
Kobiety stanowią grupę szczególnie narażoną na wystąpienie trądziku hormonalnego. Zmiany w gospodarce hormonalnej mogą pojawiać się w różnych okresach życia kobiety.
Trądzik hormonalny a ciąża i menopauza
Wahania poziomu estrogenów i progesteronu w trakcie ciąży oraz w okresie menopauzy mogą prowadzić do nasilenia się objawów trądziku. Zmiany skórne najczęściej lokalizują się wówczas na czole, nosie, brodzie i policzkach.
Trądzik hormonalny a antykoncepcja
Odstawienie doustnych środków antykoncepcyjnych może również spowodować pojawienie się lub nasilenie trądziku hormonalnego. Wynika to z przywrócenia naturalnej równowagi hormonalnej.
Trądzik hormonalny a PCOS
Szczególną grupę ryzyka stanowią kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCOS). Zaburzenia gospodarki hormonalnej, w tym nadprodukcja androgenów, predysponują je do rozwoju trądziku.
Podsumowanie
Trądzik hormonalny to coraz powszechniejszy problem skórny dotykający dorosłych, szczególnie kobiety. Jego rozwój wiąże się z zaburzeniami w gospodarce hormonalnej, najczęściej związanymi z nadmiarem androgenów lub zaburzeniami estrogenowymi.
Kompleksowe podejście terapeutyczne, obejmujące leki doustne, preparaty miejscowe, właściwą pielęgnację oraz modyfikację stylu życia, jest kluczem do skutecznego leczenia trądziku hormonalnego. Tylko takie holistyczne działanie pozwoli uzyskać długotrwałą poprawę kondycji skóry i ograniczyć ryzyko nawrotów.
